Dərman Təqib Sistemi ilə inteqrə işləyir.

Əczaxana Modulu, DTS (Dərman Təqib Sistemi) ilə inteqrə işləyerek, karekod olaraq adlandırılan yüksək miqdarda məlumat tuta bilən 2D ölçülü barkodlar ilə dərmanlayarın izlenebilirliğini (Saxta dərmanlayar, Saxta kupürler, Farmakovijilans [Dərmanlayarın advers təsirləri, dərman-dərman, dərman-laboratoriya nəticə, dərman-qida qarlılıqlı təsirləri vs]) və anbar təqibini təmin edir. Dərman Təqib Sistemi ilə geri şişə       tərəfindən hər qutu dərmanın tək səfər ödənməsi təmin edilir. 2D barkodlar köməyiylə hər qutunun şəcərəsi çıxarılır. Həll Əczaxana Modulu köməyiylə bütün dərmanlayarın seceresine çatıla bilir.

     Dərman qutuları üzərində olan EAN barkodlara əlavə olaraq 2D (DataMatrix) ikincil barkodlarla dərman təqibini reallaşdırır. 2 ölçülü barkod məzmununda; barkod nömrəsi, dərman ardıcıl nömrəsi, dərmanın ardıcıllığı içindəki sıra nömrəsi, istehsal tarixi və son istifadə etmə tarixi məlumatları var. Bu məlumatların birlikdə axtarılması nəticəsində bənzərsiz bir məlumat ortaya çıxır. Bu məlumat 2 ölçülü barkod tərəfindən oxunması lazım olan hər nöqtədə oxuna bilir. Beləcə, hər qutu dərmanın birtəyin edici ilə daşına bilən, bənzərsiz bir nömrəsinin olması mümkün olur.

      Dərman Təqibi üçün RFID texnologiyası dəstəkləniyir.

     Əczaxana modulu, barkod sisteminin yanında anbar təqibi üçün RFID (Radio Tezliyi ilə
Təyin etmə)texnologiyasını da tam olaraq dəstəkləyir. (RFID ilə Anbar Təqib üsulu, qolularda tətbiq olunacaq olan 2 ölçülü barkodlar ilə asanca inteqrə ola biləcəyi üçün gələcəkdə istifadə edilməsi planlanır. PDAlər üzərində olan RFID oxucular köməyi ilə dərman və vəsait saymalarının/idarələrinin və hərəkətlərinin izlənilməsinin daha qısa müddətdə reallaşdırılması planlanır.)

Vəsait Qaynaq Rəhbərlik Sistemi ilə uyğun bir quruluş təqdim edir.

      DEMS (Dərman Əczaçılıq Məlumat Sistemi) və Daşınar Mal Müdiriyyəti ilə uyğun hala gətirilən VQRS (Vəsait Qaynaq Rəhbərlik Sistemi) ilə məlumat alveri edə biləcək quruluş təqdim edir. Həll Əczaxana Modulunda digər modullarda olduğu kimi yeni tətbiqlər, müdiriyyətlər vs izlənilərək lazımlı tənzimləmələr, aktuallaşdırmalar edilir. Cəmiyyət Tender Qanunu ilə əlaqəli olaraq toplu dərman alışlarında ortaya çıxan qaydalar, Sağlamlıq Nazirliyiilə edilən Protokol və müqaviləli əczaxana açılam tətbiqləri, dərman-əczaçılıq əməliyyatlarının aktuallaşdırılması və yenidən hazırlanması güdülür.

     Dərman Giriş/Çıxış əməliyyatları edilə bilir.

Modullara görə; Giriş/Çıxış, Dərman Qutu/Doza, Kritik Miqdar və Ortalama Miqdar, Miad, Rəf və Ardıcıl Nömrə kimi məlumatlar saxlanır. Giriş/Çıxış edilən dərmanlayar, Tarix, Firma Adı, Miqdar vs meyarlara görə sorğulana bilir. Dərman Giriş məlumatlarında Anbar kodu/Adı, EAN Kodu, Firma Kodu vs məlumatlar iştirak edir.

     Dərman Çıxış əməliyyatlarında isə, dərmana aid təməl məlumatların yanında illik/aylıq/gündəlik sorğulamalaredilə bilir. Dərmanlayarın Tabel və Çıxış Çeki ilə edilən çıxış əməliyyatları, cəmi miqdar və məbləğlərinə görə sadalana bilir.Xidmət əsasında dərman çıxışları sadalana bilir.

Çıxış Çeki və tabel üçün edilən çıxışlar istənən tarix arlığında vəsait növü (ödənişli/ödənişsiz dərman/vəsait və Alış Şəklinə görə (yerli/İdxal) göstərilə bilir.Yeni Çıxış Çeki və Tarazlıq Çeki (Protokol ilə çıxış, Məhv ilə Çıxış) təşkil edilə bilir, köhnə çıxış çekləri və köhnə tarazlıq çekləri sorğulana bilir. Avtomatik aşırt əməliyyatları edilərək, aşırt çekləri daşınar müdiriyyətə görə yazdırılır.
     Dərmanlarla əlaqədar təməl və detallı məlumatlara çatılır.

      Dərman və Sərf Vəsait Kartlarında, dərmanlayar və sərf vəsaitlərinə aid təməl məlumatlara
(Anbar Kodu, EAN Kodu, Firma Kodu vs) çatıla bilir. İstəyə görə, təməl məlumatlar ekranına Dərman və Sərf vəsaitlərinintanıdıcı fotoşəkili əlavə oluna bilir. Dərmanlayarın aktiv olaraq istifadə edilib istifadə edilmədiyi, İdxal dərman məlumatı və resept növünə (Normal, Qırmızı, Bənövşəyi, Yaşıl) bağlı məlumatlar iştirak edir.

      Dərmanla əlaqədar detallı məlumatlara (Miad, Alış/Satış Qiyməti, Dərman Növü, Girən/Çıxan Miqdar, Saldo vəziyyəti vs) çatılır. Tibbi Sərf Vahidində Dərman kart envanterleri çıxarıla bilir. Dərman Sayma Xətkeş və protokolu təşkil edilə bilir. Dərmanlayarın saldolu/saldosuz vəziyyətlərinə, Satıcı Firma Kodu, Faktor Kod, Muadil Kod, Endikasyon Kod kimi meyarlara görə sorğulamalar edilə bilir.

Dərman siyahıları yaradıla bilir.

      Dərman və Sərf Vəsaitləri, Faktor Maddə, Muadil, Endikasyon, Anbar Növlərinə görə qruplaşdırıla bilir və Düsturlar, Jenerik, ənənəvi ad əsasında, dərman və sərf vəsaitlərinin siyahıları, dərman qiymət siyahıları ilə razılaşmalı təşkilat siyahıları hazırlana bilir. Eyni qrupa bağlı dərmanlarda ucuz dərman təqibi və təhlükəli dərman kombinasiyaları təyin oluna bilir. Yeni muadil qrupu təyin oluna bilir, köhnə muadil qruplarında sorğu nəticələri əldə edilə bilir. Köhnə Sərf qrupu təyin oluna bilir, köhnə muadil qruplarında sorğu nəticələri əldə edilə bilir.

Dərman müalicə profili göstərilə bilir.

Hər xəstəyə tətbiq olunan detallı dərman müalicə profili göstərilə bilir. Hər xəstə üçün təyin olunan gün sayına görədərman-qələm idarəsi edilə bilir. Xidmətlərdən istək edilən dərmanlayar və Faktor dərman siyahıları göstərilə bilir, təyin olunan tarix aralığında istək edilmiş dərmanlayar darana bilir. Dərmanlayarın giriş hərəkətləri (Çek Tarixi, Çek Nömrə), Son faktura/Son Sifariş Məlumatları (Əməliyyat, Tarix, Miqdar, Alış Qiyməti) təqib edilə bilir.
Xəstənin xəstəxanadan buraxılan reseptlərində xəstənin bütün dərman müalicə siyahısı (Ad, Miqdar, Satış Qiyməti), edilən istəklər və reseptləri göstəriyir.

Dərman doza hesablamaları edilə bilir.

      Həkim tərəfindən istək edilən yatan/Ayaqda xəstələrin dərman dozaları, istəyin başlanğıc/bitmə zamanları, xəstə əsasında istifadəsi ləğv edilən/dəyişdirilən və hissələrə xüsusi dərmanlayarın təqibi edilə bilir. Edilən dərman istəkləri, istəyi edən istifadəçi və hissəsi ilə birlikdə göstərilə bilir.İstifadə edilməyən dərmanlayarın siyahıdan seçilməsi ya da istək edilməsi vəziyyətində istək sahibiproqram tərəfindən xəbərdar edilir. Tabellərdə zəhərləyici təsiri olan maddələr və andidotları üçündozaj idarəsi edilir.

Dərman, gigiyenik vəsait anbar vəziyyətləri və hərəkətləri göstərilə bilir.

     İstənən tarix aralığında bütün dərman, gigiyenik vəsait hərəkətləri sadalana bilir, anbarda
olan dərmanlayar (həb, doza, qutu, ampül vs) və gigiyenik vəsaitlər haqqında çox variantlı sorğu meyarlarına görə axtarış edilə bilir. Təhvil verən, Giriş/Çıxış edilən, qalan dərman və vəsaitlərin anbar vəziyyətləri (Miqdar, Əməliyyat Sayı, Əməliyyat Tarixi) izlənilə bilir. Dərman və vəsaitlərin Rəf Ömürü, Miadı, Qutu Ədədi, Maximum Dozası, Alış/Satış Qiyməti vs. məlumatlara çatıla bilir.

      Dərman anbar hərəkətlərində istəyə görə Faktura, Hərəkət Çeki, Tabel, Resept, İstək ya da Xəstə Fakturası göstərilə bilir.Yatan xəstənin poliklinika müddətində istifadə etdiyi bütün dərmanlayar və gigiyenik vəsaitlər sadalana bilir.Xəstənin çıxışında təşkil edilən xülasə hesabatda (Epikriz) istifadə edilən dərmanlayar göstərilə bilir. İstənən tarix aralığında Daşınar Kod Siyahısı alına bilir. Daşınar Kod Siyahılarına və istənən tarix aralığına görəİstehlak Vəsaitləri Dəftəri (Giriş və Çıxış Qeydi edilən) təşkil edilə bilir.

  İlaçların Stok kritik ve ortalama düzeyleri hesaplanabiliyor.

     Stok düzeyleri (Kritik Seviye, Ortalama Seviye) istenen tarih aralığında (3,6,9,12 aylık) hareketleri incelenerek tüketim miktarları hesaplanabiliyor. Kritik düzeyin altındaki ilaçlarının listeleri ve yazıları çıktı olarak alınabiliyor. Satıcı firmaya göre siparişler oluşturulabiliyor. Ana depo üzerinde stok kritik ve ortalama düzeyleri hesaplanırken entegre birimlerde dikkate alınarak hesaplama yapılıyor, istem fişi oluşturuluyor.

Dərman hərəkətlərində (Ayaqda, Yataraq, Bütün Müalicələr) şərh və xəbərdarlıqlar edilir.

      Bütün nöqtələrdə son istifadə tarixi yaxın və ya keçmiş olan dərmanlayar, gigiyenik vəsaitlər təşkilat əsasında təqib edilə bilir. Vaxtı keçmiş, qırılmış, pozulmuş vs dərmanlayar izlənilərək sadalana bilir. Anbar səviyyəsi qeyri-kafi dərmanlayarın, istifadə müddəti bitmək üzrə olan/bitən dərmanlayarın idarələri edilir. Vaxtı bitmiş/bitmək üzrə olan dərmanlayarın sifariş əməliyyatlarının edilə bilməsi üçün səlahiyyətli kəslər proqram tərəfindən rəng, səs vs xəbərdar edilir. Dərman qələmlərini davamlı hərəkət halında tuta bilmək üçün anbar anbarları
avtomatik olaraq aktuallaşır.

  Dərman qiymətləri avtomatik olaraq aktuallaşır.

     Dərman qiymətləri avtomatik olaraq aktuallaşır, sürsaj əməliyyatları firma və ya qiymət əsasında edilə bilir. onluna dərman aktuallaşdırmaları Sağlamlıq Nazirliyinin İnternet saytından alınır. İstənən tarix aralığında qiyməti artan/düşən, dəyişməyən vs meyarlara görə sorğulamalar edilə bilir. Firma filtri edilərək idxal, yerli dərmanlayar və gigiyenik vəsaitlərin verilənlər bazasından sürsaj əməliyyatları edilə bilir. Dərmanlardakı qazanc, KDV, Xəzinə, Sous. Hiz. Uşaq Əsirgəmə Qur. Payı nisbətləri və Əczaçı, İdxalatçı Endirim nisbətləri təyin oluna bilir.

     İstifadəçi tərifli xüsusi hesabatlar, qrafiklər və zəngin statistikalar yaradıla bilir.

     Əczaxanada edilən əməliyyatlara və tutulan qeydlərə, dərman və vəsait hərəkətlərinə bağlı müxtəlif statistikalar əldə edilə bilir. Müxtəlif, sorğu və sərbəst mətin halındakı hesabatların tam siyahısı və detalları hazırlanır. Təsirli olmayan ya da səhv müalicələr üçün təyin olunan formatlarda (səbəb-hissə-dərman təsnif etmələri) hesabatlar alına bilir.

      Sorğu tarix aralığında, təyin olunan müddətlərdə xəstəxana ümumi statistikaları da alına bilir.

     Gündəlik Poliklinika ədədləri, Gündəlik müraciət Nəticələri (Ədli Hadisə, Ayaqda Müalicə, Müayinə Olmayan, Yatırdılan vs), Gündəlik təşkilat növlərinə görə müraciət edilər (Rəsmi Təşkilat, Ödənişli, SSK, Yaşıl Kart) və xidmətlərdəki detallı məlumatlar (Faktura Cəmi, Xəstəxanadan buraxılan Sayı, Müraciət Sayı, Xidmət Məbləği vs) göstərilə bilir, kompüter çıxışları alına bilir.

Hərəkət növlərinə görə (Faktura, Resept, Giriş, Çıxış, Tabel) zaman növlərinə (Gün, Ay, İl) hesabat növlərinə görə (Ədəd, Miqdar, Məbləğ) dərman zaman statistikalarına və qruplarına görə sorğulamalar edilə bilir.

Lazımlılıq müzekkereleri təşkil edilə bilir.

     İstək tarixi ya da təsdiq tarixi aralığında edilən istəklərə bağlı lazımlılıq müzekkereleri təşkil edilə bilir. Lazımlılıq Müzekkerelerinde Təsdiq vəziyyətinə görə (Anbar Təsdiq, axtar Təsdiq, Səlahiyyətli vs) Anbar kodu/Adı, Anbar Vahidi, Miqdar kimi qələmlər göstərilə bilir. Əczaxanada tapılmayan və çöldən təmin edilən dərmanlayar təsnif edilərək, sadalana bilir.

Farmakoloji məlumatlar yaradıla bilir.

     Farmakoloji Məlumatlar hissəsində dərmanlayarın Anbar İstehsal Şəkli (Orijinal, Jenerik), Dərmanlayarın İstehsal Şəkli (Ağızdan, Çöldən) göstərilə bilir. Dərmanlayar haqqında farmakoloji məlumatlar düz mətin formatında tutula bilir. Allergik reaksiyalar, dərman yan təsirləri, sıx istifadə edilən dərmanlayar üçün hesabatlar yaradılır, kompüter çıxışları alına bilir. İstifadə edilən dərmanlayar, diaqnozlar, dərman təsnif etmələri, həkim adları və sahələri əsasında istənilən hesabatlar reallaşdırılır.

     Tabel siyahıları alına bilir.

Əməliyyat Tarixi, Tabel Nömrə, Yatış Nömrə kimi bir çox parametr ilə, Tabel qeyd vahidlərinə görə (Əczaxana, Ameliyathane, Doğum vs), Tabel İstək şəklinə görə (Təcili, digər vs), resept növünə və bir çox parametrə bağlı olaraq Tabel Siyahıları alına bilir. Tabel siyahıları sorğu nəticələri ilə birlikdə, xəstəyə verilən dərmanlayar göstərilə bilir. Yeni tabel hazırlanması əsnasında əvvəlki tabeldəki dərmanlayar yeni qeyd formasına gətirilir.

Xidmət tabel istəkləri təşkil edilə bilir.

     Xidmət Tabel İstəklərində, istəyi edən istifadəçinin və həkimin adı iştirak edir. Xidmət İstək Tabellərində istəklər ilə birlikdə istək dərmanları da detallı bir şəkildə (Kodu, Adı, Verilən Miqdar, Firma, Şərh vs) sadalana bilir.

    Xarici tabel qələmləri təşkil edilə bilir.

      Təqaüdçü Sandığı, Bağkur, Yeşilkart, SSK kimi təşkilatların yatan xəstələrinə çöldən istifadə edilən dərmanlayar Xarici Tabel olaraq sadalana bilir. Xarici Tabeldə Yalnız İstək Edilən Xəstələr, Təcili Xəstələr və Bütün xəstələrə görə sorğulamalar edilə bilir. Xidmət Adı, Həkim Adı, Tabel növü/Məbləği, İstifadəçi/Vahid Adı göstərilə bilir. Xəstələrə verilən dərmanlayar və vəsaitlər Firma, Miqdar, Dərman Kodu, Satış qiymətinə görə göstərilə bilir. Sıx istifadə edilən tabel və resept istəkləri sorğulana bilir.

   Faktura Siyahıları təşkil edilə bilir.

      Faktura növünə görə (İrsaliyeli Faktura, Faktura, Hədiyyə, Aşırt, İrat vs) Faktura Siyahıları təşkil edilə bilir. Şişə/İrsaliye Tarixi, Faktura Nömrə/Tarixi, Şişə Tarixi vs meyarlara görə faktura Siyahısı və Faktura qələmləri üçün sorğulamalar edilə bilir. Alışı edilən dərmanlayar tarix və modul etibarıyla tək-tək faktura əsasında araşdırıla bilir. İstifadəçi əsasında qəbz kəsmə/ləğv əməliyyatları edilir/sadalanır.
Yeni İrsaliyeli faktura təşkil edilə bilir və köhnə irsaliyeli fakturaya bağlı sorğulamalar edilə bilir.

Yeni faktura girişlərində dərman alış/satış qiymətləri avtomatik olaraq aktuallaşır. Faktura və çıxış çeki sifariş və istək modulu ilə inteqrə işləyir. Tək bir sifariş və istək çeki birdən çox faktura və ya çıxış çekində istifadə edilə bilir.

Sifariş nömrəsinə görə avtomatik olaraq faktura hazırlanır. Girişi edilən fakturaya görə sifariş miqdarını qarşılaya bilməyən dərmanlayarın bir sonrakı fakturada idarə edilə bilməsi təmin edilir.

      Tenderi tamamlanan, sifarişi verilən dərmanlayar izlənilir, sifariş verilmiş olmasına qarşı firmalar tərəfindən günündə teslimatı edilməyən dərmanlayarın xəbərdarlığı edilir. Xəstəyə verilməsi dayandırılan və dəyişən dərmanlayar əczaxanaya geri göndərilərək faktura tənzimləməsi bu hərəkətlərə görə edilir. Kassa ödənişləri, istifadəçilərin səlahiyyət səviyyələrinə görə təşkil edilə bilir. (görünüb-görünməməsi istifadəçilərə görə nizamlana bilir)

  Hərəkətlərin gündəlik, aylıq və dövrlük konsümeleri alına bilir.

     Bütün dərman hərəkətləri Tarix Aralığı, İstifadəçi, Hərəkət Növü, Vahid əsasında izlənilə bilir. Hərəkətlərin (Faktura, Aşırt Çeki, İrat Çeki, Hədiyyə, Protokol, Çıxış Çeki, Çek, Resept, Tabel) gündəlik, aylıq və dövrlük konsümeleri alına bilir. İstənən tarix aralığında, Satıcı Firma Kodu, Dərman Növü, Dərman Kodu, İstifadəçi vs meyarlara görə, Faktura Giriş Növü, Vəsait Növü və İstifadə Şəklinə görə Tibbi Sərf Vahidi Konsüme Hesabat təşkil edilə bilir.

      Faktura, irat, hədiyyə, protokol və xidmət qaytarma ilə, anbardan dərman girişi edilə bilir. Vahidlər arası dərman çıxışı, vahid içi tarazlıq çekləri və il sonu edilən aşırt çekləri ilə əlaqədar qeydlər tutulur. İl sonu aşırt əməliyyatları, envanter çıxarılması və avtomatik aşırt əməliyyatları edilə bilir. Büdcə növləri (Ümumi, Qatma, Xüsusi İdarə, Dönər Sərmayə vs) təyin oluna bilir.

  Majistral dərman istehsalının edilməsini təmin edir.

Hər bir majistral dərman için düstur təyin etməsi, anbar və qiymət təqibləri edilə bilir. Çıxarılan majistral dərmanlayar üçün Xəstə İstehlakları Çeki təşkil edilə bilir, köhnə istehsal majistral dərmanlayar göstərilə bilir. Köhnə Majistral dərman tərifləri, yeni majistral dərman tərifləri edilə bilir.

     İstifadə edilən dərmanlayar və vəsaitlər xəstənin mali qeydlərinə avtomatik olaraq əks etdirilir.

Ayaqda müalicə olan ya da yatan xəstəyə istifadə edilən dərmanlayar və vəsaitlər (tək həb, lampa, qutu vs) xəstənin mali qeydlərinə avtomatik olaraq əks etdirilir. Fərz edilən Şişə Növləri (Faktura daxilində/Xarici, Paket Daxilində, Xəstədən Alınacaq vs) təyin oluna bilir. Xəstələrə istifadə edilən dərmanlayar və vəsaitlər anbarlardan avtomatik olaraq düşülür.

Hər qutu dərman için tək-tək və toplu elanlar

İstehsalçı/Satıcı, alıcı/Xəstə, Sənəd Tarixi, Sənəd Nömrə, Həkim, Elan Tipi, İstehsal Tarixi, Son İstifadə Tarixi, Barkod, Ardıcıl Nömrə, Sıra Nömrə) edilə bilir. Xəstəyə verilən dərmanlayar əməliyyat əsasında faktura edilə bilir. Dərmanlayarın əczaxana tərəfindən çıxışları edilərkən fakturalama moduluna əks etdirilir.

Sifarişlər firmaya görə tək bir nömrə ilə izlənilir

Dərman istehsalçı/satıcı firmaların detallı təqibi edilə bilir, firmaya aid al/götürəcək/borc vəziyyəti firma kartında anlıq göstəriyir. Sifariş hazırlama əsnasında araşdırılan dərmanın; tək ekranda digər vahidlərdəki anbar saldoları, faktor və muadillerinin anbar miqdarları, istənilən tarixə görə hərəkət siyahıları və illik hərəkət cədvəli qrafik olaraq göstərilə bilir.

     Sifariş miqdarını qarşılaya bilməyən dərmanlayar bir sonrakı fakturada idarə edilə bilir. Hazırlanan sifarişlər elektronik məktub vasitəsilə firmalara çatdırılır. Tək bir ekranda yalnız bir firmaya aid sifarişlər göstərilə bilir, sifariş hesabatlarının çıxışları alınır. Tək sifariş nömrəsinə görə avtomatik olaraq faktura hazırlanaraq, tək bir nömrə ilə izlənilir.

 Resept istəyi edilib, istək yazısı çıxarıla bilir.

     Resept Nömrə, Qəbz Nömrə, Sicil Nömrə, Xəstə Adı, Xidmət, həkim vs meyarlara görə köhnə resept sorğulama və həkimlərin resept yazma/ləğv əməliyyatları edilə bilir. Həkimlər dərman və dərman məlumatlarını standart kod və siyahı seçkisi ilə ya da sərbəst mətin halında yaza bilirlər.

     Qırmızı və yaşıl resept kimi xüsusi reseptə tabe dərmanlayar təyin oluna bilir, bu cür dərmanları istifadə edən xəstələr və xidmətlər əsasında təqib edilə bilir. Resept istəyi edilib, istək yazısı çıxarıla bilir. Ayaqdan müalicə görən xəstələrin reseptləri kompüter mühitində çıxarılır və xəstəyə çıxdı olaraq verilir. Resept əsasında bənövşəyidəlidə ya da morbidite riski ola biləcək dərman kombinasiyaları üçün avtomatik xəbərdarlıq təmin edilir. İşyeri reseptləri hazırlana bilir, təşkilat reseptləri ilə xarici reseptlər ayrı-ayrı izlənilir. Resept əvəzlərinin ödəniş əməliyyatları edilir, mühasiblik və gün sonu hesabatları alına bilir. Səlahiyyətsiz istifadəçilər, yalnız öz reseptlərinə çatıb və dəyişikliklər edə bilir. Kemoterapi istəkləri üçün; təyin olunmuş standart istək paketləri doza hesablama və xəstəyə fakturalama əməliyyatları edilə bilir.